16. Maneyolage Maneyodeyaniddano Illavo - Basavanna

కన్నడ వచనం 

ಮನೆಯೊಳಗೆ ಮನೆಯೊಡೆಯನಿದ್ದಾನೋ ಇಲ್ಲವೋ?
ಹೊಸ್ತಿಲಲ್ಲಿ ಹುಲ್ಲು ಹುಟ್ಟಿ ಮನೆಯೊಳಗೆ ರಜ ತುಂಬಿ
ಮನೆಯೊಳಗೆ ಮನೆಯೊಡೆಯನಿದ್ದಾನೋ ಇಲ್ಲವೋ?
ತನುವಿನಲಿ ಹುಸಿ ತುಂಬಿ ಮನದಲಿ ವಿಷಯ ತುಂಬಿ
ಮನೆಯೊಳಗೆ ಮನೆಯೊಡೆಯನಿಲ್ಲ ಕೂಡಲಸಂಗಮದೇವ !

తెలుగు లిపిలో 

మనెయొళగె మనెయొడెయనిద్దానో ఇల్లవో!

హొస్తిలల్లి హుల్లు హుట్టి మనెయొళగె రజ తుంబి, 

మనెయొళగె మనెయొడెయనిద్దానో ఇల్లవో!

తనువినలి హుసి తుంబి, మనదలి విషయ తుంబి

మనెయొళగె మనెయొడెయనిల్ల కూడలసంగమదేవ!

తెలుగు వచనం  

ఇంటిలో ఇంటివాడున్నదో లేడో!

గుమ్మంలో గడ్డి మొలచింది, ఇంటినిండా కసువు నిండిందే 

ఇంటిలో ఇంటివాడున్నదో లేడో!

తనువులోకపటము నింపి, మనములో విషయములు నింపి 

ఇంటిలో ఇంటివాడులేడు కూడలసంగమదేవ!

వచనకర్త ఆంతర్యం:

అసత్యము, విషయ వాంఛలతో నిండిన మనస్సు పరమేశ్వరుని నివాసయోగ్యం కాదు. ఇంటిలో యజమాని ఉంటే ఇల్లు చక్కగా ఉంచుకుంటాడు అలానే దైవీ భావము నిండిన శరీరము అసత్యము, విషయవాంఛలకు దూరమై ఉంటుంది. 

విశ్లేషణ 

ఒక శివభక్తుడు తన తనువూ మనస్సు ఎంత శుద్ధంగా ఉంచాలనేది బసవన్న ఇక్కడ ఒక ఇంటితో పోల్చి చెబుతున్నారు. 

అసత్యము,వంచన, కపటము వంటి దుర్గుణములు మనిషికి బహిర్గతముగా కనబడుతుంటాయి. వాటివల్ల ఇతరులకు హాని కల్గుతుంది. శివభక్తులంటే ముందు అటువంటి వారికి దూరంగా ఉంటారు, వాటిని నిరసిస్తారు. 

రెండవది విషయవాంఛ. అంటే ఏంటి? మనము పంచ జ్ఞానేంద్రియముల ద్వారా- అంటే కన్ను, చెవి, ముక్కు, నాలుక, చర్మముల  ద్వారా అనుభవించే పంచ తన్మాత్రలు -అంటే చూపు, వినికిడి, వాసన, రుచి, స్పర్శలు, మనస్సులో విషయాలుగా పరిణామం చెందుతాయి. ఈ  జ్ఞానేంద్రియాలవల్ల కాక మనకు వేరే ఏ విధంగానూ బయటి విషయాలు లోపలికి చేరవు, మసస్సుకి అందవు. ఇది ఒక్కసారి అలోచిస్తే సులువుగా అర్థం అవుతుంది. అంటే ఒక కంప్యూటర్కి కీబోర్డ్ లాంటివి ఈ జ్ఞానేంద్రియాలు.  అలా మనలోకి ప్రవేశించే బాహ్య విషయాలను పట్టుకున్న మనస్సు వాటికి అలవాటు పడి అవి మళ్ళీ మళ్ళీ కావాలని అడుగుతూ ఉంటుంది. ఉదాహరణకు ఎప్పుడో రుచి ద్వారా అనుభవించి, రోజు ప్రొద్దునే తేనీరు (చాయి) త్రాగాలనిపించడం. ఇది సర్వసాధారణం. 

ఇక మన మనస్సులో ఎప్పుడూ జరిగే అలోచనలను ఒక్కసారి పరిశీలిస్తే ఇంకొకటి అర్థమవుతుంది.  అది ఎప్పుడు ఇలాంటి విషయాలగురించే పరితపిస్తూ ఉంటుందని. మనస్సు చేసే సంకల్ప వికల్పాలన్నీ (అంటే నాకిది ఇష్టం, ఇది అయిష్టం, ఇది చేయాలి, ఇది చేయకు అనే ఆలోచనలు) ఈ విషయాల చుట్టూ తిరుగుతూ ఉంటాయి. ఇలా ఎప్పుడూ విషయవాంఛలలో నిండిన మనస్సుకు ప్రశాంతంగా ఉండటం కష్టమవుతుంది; భగవద్విషయాలు ఆలోచించాలంటే సోమరితనం - ఇప్పుడెందుకులే తరువాత చూసుకుందాం అనిపిస్తుంది. పది నిముషాలు ధ్యానం చేయాలంటే మనకి కష్టమవుతుంది. ఎందుకంటే మనస్సుకి ఎప్పుడూ విషయాల పట్ల ఆసక్తి. ఒక్క చోట నిలువలేదు. అందుకే మనస్సుని కోతితో పోల్చారు ఆదిశంకరులు. ఇలాంటి విషయవాంఛలను ప్రయత్నపూర్వకంగా శివభక్తులు దూరంచేసుకుంటారు - అంటే మనస్సుని శివభక్తితో నింపుకుంటారు - ధ్యానం, శివపూజ ద్వారా.     

ఒక ఇంటిని చూసి ఆ ఇంట్లో యజమాని ఉన్నాడో లేడో కనిపెట్టవచ్చు. ఇంటినిండా కసువు నిండి, గుమ్మంలో గడ్డి మొలచి ఉంటే, వచ్చినవారికి వెంటనే అర్థమైపోతుంది ఇంట్లో ఎవరూ ఉండటంలేదని.  ఈ ఇంట్లో ఎవ్వరూ ఉండటం లేదని అతిథి బైటినుండే నిర్ణయించుకొని వెళ్ళిపోతాడు. 

అలానే కల్మషము, అసత్యము, కేవలం విషయముల పట్ల ఆసక్తి  నిండిన శరీరంలో శివుడు ఉండడానికి ఇష్టపడడని, అలా వెళ్లిపోకుండా చూసుకోవాలని  బసవన్న హితువు.     

   

15. Hottare eddu Shivalingadevana - Basavanna

కన్నడ వచనం

ಹೊತ್ತಾರೆ ಎದ್ದು ಶಿವಲಿಂಗದೇವನ
ದೃಷ್ಟಿಯಾರೆ ನೋಡದವನ ಸಂಸಾರವೇನವನ?
ಬಾಳುವೆಣನ ಬೀಳುವೆಣನ ಸಂಸಾರವೇನವನ?
ನಡೆವೆಣನ ನುಡಿವೆಣನ ಸಂಸಾರವೇನವನ? ಕರ್ತು ಕೂಡಲಸಂಗಮದೇವಾ,
ನಿಮ್ಮ ತೊತ್ತುಗೆಲಸವ ಮಾಡದವನ ಸಂಸಾರವೇನವನ?

తెలుగు లిపిలో 
హొత్తారె ఎద్దు శివలింగదేవన
దృష్టియారె నోడదవన సంసారవేనవన?

బాళువెణన బీళువెణన సంసారవేనవన?

నడెవెణన నుడివెణన సంసారవేనవన? కర్తు కూడలసంగమదేవా,

నిమ్మ తొత్తుగెలసవ మాడదవన సంసారవేనవన? 

తెలుగు వచనం 

ప్రొద్దునే లేచి శివలింగదేవుని కనులారా చూడనివాని సంసారమేయతనిది?

లేచే పీనుగ పడే పీనుగ గాక సంసారమేయతనిది?

నడిచే పీనుగ పలికే పీనుగ గాక సంసారమేయతనిది? 

నడుపు కూడలసంగమదేవా, మీ సేవాకార్యము చేయనివాని సంసారమేయతనిది?

వచనకర్త ఆంతర్యం 

నిత్యం ఇష్టలింగాన్ని దర్శించని పూజించని జీవితమెందుకు? అది నిరుపయోగము. శివకార్యమునకు పనికిరాని జీవితం వ్యర్థము. 

విశ్లేషణ 

లింగాచారాన్ని పాటించని వారలను కఠువుగానే  నిరసిస్తున్నారు బసవన్న. లింగాచారమంటే నిత్య శివలింగ ధారణ, నిత్య శివలింగ ఆరాధన. 

ఎనభైనాలుగు లక్షల రకముల జీవరాసులలో కేవలం మనుష్యునికి మాత్రమే ఆత్మజ్ఞానం గురించి ఆలోచించగలిగే శక్తిని భగవంతుడు ఇచ్చాడు. స్వతహాగా మిగిలిన జీవులకు లేని విచారణ శక్తి మనుష్యులకు ఉంది. అంటే ఇతర జీవులను కించపరచడం కాదు. ఇతర జీవులకూ వాటి బలాబలాలు ఉంటాయి -ఉదాహరణకు - ఏనుగు బలం, మనకు లేదు; చీమ మోసినంత తనకన్నా రెండింతల బరువు మనం మోయలేము. కొన్ని జీవులు వాటి ఉపాధిలోనే భగవంతున్ని చేరుకోవడం పురాణాల్లో చూసినా, సాధారణంగా భగవదోపాసన చేసే శక్తి మనుష్యులకు లభించినందువల్ల మనుష్యుని జన్మ ఉపాసనకు, శివైక్యానికి సాధనంగా ప్రతిపాదింపబడింది. 

అలాంటి మనుష్యులలో ఎందఱో వారి జన్మించిన పరిస్థితులను, వాళ్ళ కుటుంబ వ్యవస్థ, వాళ్ళు జీవించే పరిసరాలను బట్టి, జ్ఞానం పొందగలిగే సాధనాలు, ఆచారాలు లేనందువల్ల, ఎదో ఓలా బ్రతికేస్తూ ఉంటారు. కర్మలంపటంలో ఇరుక్కొని  "పునరపిజననం,పునరపిమరణం పునరపి జననీ జఠరే శయనం" అని జన్మచక్రంలో తిరుగుతూ ఉంటారు. కేవలం శివసంకల్పం వల్లే మోక్షం లభిస్తుందని చెబుతారు. కాని ఇన్ని జీవులలో, మనిషి ఉపాధిని పొంది కూడా శివున్ని ఉపాసించే అవకాశము కొందరికే కలుగుతుంది. ఎన్నో జన్మల పుణ్యంవల్ల  ఒక జీవుడు శివనామం వింటాడని అంటారు. అలాంటి పుణ్యం వల్ల మనుష్య జన్మ కల్గుతుందని అంటారు. 

మరి ఏ పుణ్యంవల్లో నిత్య శివారాధకులైన వీరశైవులమై జన్మించాము! లింగాచారాన్ని పొందాము! అలాంటి మనకు నిత్య శివలింగోపాసన విధి, కర్తవ్యం.  శివున్ని, శివభక్తులను సేవించడం, సమాజ శ్రేయస్సుకు ఉపయోగపడడం వంటివి నియమాలు. అంతే కాక అది మనకు వద్దనడానికి వీళ్ళేని, మనము భావి తరాలకు అందించ వలసిన బాధ్యత కూడా!  ప్రొద్దున్నే  శివలింగాన్ని కనులారా చూస్తూ, చేతులారా అర్చించడం మనకు లభించిన గొప్ప అవకాశం. ఆ అవకాశాన్ని ఉపయోగించుకుంటున్నామా?  

చేతులారంగ శివుని పూజింపడేని .. కలుగనేటికి తల్లి కడుపుచేటు? అని తెలుగులో అన్నట్లు, వచ్చిన అవకాశాన్ని వదులుకునే వాన్ని ఏమనాలి? ఈ ప్రపంచంలో మంచి సంసారి అనగల్గుతామా? తెలుగు కవి పోతన అయితే "ఎందుకు ఆ పుట్టుక?  తల్లి కడుపుకు చేటు" అన్నాడు .. బసవన్న అయితే నడిచే పీనుగ, లేచే పీనుగ, పడుకునే పీనుగ, కదిలే పీనుగ, పలికే పీనుగ అని శవంతో పోల్చారు!    

14. Maramara Mathanadindagni Hutti - Basavanna

కన్నడ వచనం:

ಮರಮರ ಮಥನದಿಂದಗ್ನಿ ಹುಟ್ಟಿ, ಆ ಮರನೆಲ್ಲವ ಸುಡದಿಪ್ಪುದೆ ?
ಮಹಾನುಭಾವರ ಸಂಗದಿಂದ ಜ್ಞಾನಾಗ್ನಿ ಹುಟ್ಟಿ ಎನ್ನ ತನುಗುಣವೆಲ್ಲವ ಸುಡದಿಪ್ಪುದೆ ?
ಇದು ಕಾರಣ,ಮಹಾನುಭಾವರ ತೋರಿಸು
ಕೂಡಲಸಂಗಮದೇವ.

తెలుగు లిపిలో 

మరమర మథనదిందగ్ని హుట్టి ఆ మరనెల్లవ సుడదిప్పుదే?
మహానుభావర సంగదింద జ్ఞానాగ్ని హుట్టి ఎన్న తనుగుణవెల్లవ సుడదిప్పుదే?
ఇదు కారణ మహానుభావర తోరిసు కూడలసంగమదేవ 

తెలుగు వచనం:
చెట్టుచెట్టు మథనమునందగ్ని పుట్టి, ఆ చెట్లన్నీ కాల్చకుండునే? 
మహానుభావుల సంగమువల్ల జ్ఙానాగ్ని పుట్టి నా తనుగుణములెల్ల కాల్చకుండునే? 
ఈ కారణానికై మహానుభావులను చూపు కూడలసంగమదేవా!

వచనకర్త ఆంతర్యం:
చెట్ల రాపిడివల్ల పుట్టిన దావాగ్ని ఏ విధంగా అడవి కాల్చివేయునో, మహానుభావుల సంపర్కముచే పుట్టు జ్ఞానాగ్ని నాలోని దుర్గుణములు నాశనము చేయును. కనుక పరమేశ్వరా మహానుభావులను దర్శింపజేయవయ్యా!

విశ్లేషణ:

ఒక జీవుడు  గురువు కొరకు మరియు సత్సంగము కొరకు ఎందుకు తపించాలో ఇక్కడ బసవన్న మన స్థానంలో తనను పెట్టుకొని  చెబుతున్నారు. 

జ్ఞానము రెండు రకాలు. మన జీవన భృతి కోసం ఆర్జించే జ్ఞానం ఒకటి. అంటే ఉద్యోగం చేయడానికో, వ్యాపారం చేయడానికో ఉపయోగపడేది. దీని పరమార్థం ధనార్జన చేసి జీవితం గడుపుకోవడం. మనకు పాఠశాలలు, కళాశాలలు ఇటువంటి జ్ఞానాన్ని ఇస్తున్నాయి.  ఇంకొక రకమైన జ్ఞానం -ఆత్మజ్ఞానం. ఇది మనిషి "నేను ఎవరు?" అనే ప్రశ్నతో మొదలై, "నేను సచ్చిదానంద రూపమైన శివున్ని!" అని తెలుసుకొనే జ్ఞానము. ఇక్కడ మనము చర్చించే జ్ఞానము రెండవ తరహాది.       
   
ఈ జ్ఞానము కలగాలంటే, అతిముఖ్యమైనది మహానుభావుల  సంపర్కము.  భగవంతుడు జ్ఞానాన్ని ఇతర జ్ఞానుల ద్వారానే ప్రేరేపిస్తాడు . జ్ఞానులు కలిస్తే వాళ్ళ చర్చలన్నీ ఆ జ్ఞానము పంచుకోడానికి ప్రవచనాలు, చర్చలు, గోష్టులు, తర్కాలు వంటివి జరుగుతాయి. మన సందేహాలు తీరుతాయి.  కొన్ని విషయాల గురించి మనం మాములుగా అయితే ఆలోచించం. దైనందిక జీవితంలో నిమగ్నమైన మనకు మాములుగా అయితే ఆధ్యాత్మికత, ఆత్మజ్ఞానం గురించిన ఆలోచన కలగడం కష్టం. మహానుభావులతో కూడినప్పుడు వారితో జరిగే చర్చలవల్ల ఆ కోణంలో ఆలోచించే కుతూహలం ఏర్పడుతుంది. మనమేమిటో తెలుసుకోవాలనే తపన ప్రారంభమవుతుంది. అయితే అటువంటి మహానుభావులు మనకు తారస పడాలంటే ఆ శివుని అనుగ్రహం ఉండాలి కదా.  అంతే గాక అలాంటి జ్ఞానులు చుట్టూ ఉన్నా వారి మాటలు వినాలనే ఆసక్తి మనకి కలగాలి కదా? శివుని అనుగ్రహం ఉంటే మనకి తెలియకుండానే ఎక్కడో ఒకసారి వారితో పరిచయం ఏర్పడవచ్చు; వాళ్ళ సంభాషణ వినవచ్చు మనకీ ఆసక్తి కలగవచ్చు!!   

అయితే ఈ జ్ఞానాన్ని భగవంతుడు మన అంతరంగంలోనే దాచి ఉంచుతాడు. దీన్ని ఎవరికి వారు అనుభవించవలసిందే తప్ప, ఒక పుస్తకం చదివి తెలుసుకునేటటువంటిది కాదు. కాని గురువు, జంగముని సహకారంవల్ల, వాళ్ళ ఉపదేశం వల్ల, లింగాంగ సామరస్య భావం వల్ల ఆ అనుభవం కల్గుతుంది. రెండు చెట్లు రాసుకున్నప్పుడు అగ్ని పుట్టినట్లు - అంటే చెట్లను దహించే అగ్ని చెట్టులోనే నిక్షిప్తమైనట్లు, జీవునిలో నిక్షిప్తమై ఉన్న శివజ్ఞానం అనుభవించాలంటే - శివున్ని తెలుసుకోవాలంటే,  ఇతర జ్ఞానుల సహకారం అవసరం. వారి సంపర్కంవల్ల మేధోమథనమై మనలో దాగి ఉన్న శివజ్ఞానం బయట పడుతుంది. ఈ జ్ఞానం కలిగిన నాడు జీవునికి తన నిజరూపం తెలిసి భవము(materialism) పటాపంచలవుతుంది.  

అడగనిదే అమ్మైనా అన్నం పెట్టదంటారు. జ్ఞానం కోసం తపిస్తే గాని, కావాలని అడిగితే గాని లభించడం కష్టం. కృషి చేయకుండా లభిస్తే దానికి విలువ ఉండదు. అందుకని భగవంతుడు జ్ఞానం కోసం ముందు మనని తపింపజేస్తాడు. అందుకనే ఇక్కడ శివున్ని మహానుభావులు త్వరగా కలిసేలా చేయమని కోరడం.  

అలాంటి శివజ్ఞానులైన మహానుభావులు మనందరికీ తారసపడాలని ప్రార్థిద్ధాం.  



     

13. Gnanada Baladinda Agnanada Kedu - Basavanna

కన్నడ వచనం:
ಜ್ಞಾನದ ಬಲದಿಂದ ಅಜ್ಞಾನದ ಕೇಡು ನೋಡಯ್ಯ.
ಜ್ಯೋತಿಯ ಬಲದಿಂದ ತಮಂಧದ ಕೇಡು ನೋಡಯ್ಯ.
ಸತ್ಯದ ಬಲದಿಂದ ಅಸತ್ಯದ ಕೇಡು ನೋಡಯ್ಯ.
ಪರುಷದ ಬಲದಿಂದ ಅವಲೋಹದ ಕೇಡು ನೋಡಯ್ಯ.
ಕೂಡಲಸಂಗನ ಶರಣರನುಭಾವದಿಂದ
ಎನ್ನ ಭವದ ಕೇಡು ನೋಡಯ್ಯ.

తెలుగు లిపిలో :
జ్ఞానద బలదింద అజ్ఞానద కేడు నోడయ్య 
జ్యోతియ బలదింద తమంతద కేడు నోడయ్య
సత్యద బలదింద అసత్యద కేడు నోడయ్య
పరుషద బలదింద అవలోహద కేడు నోడయ్య
కూడలసంగన శరణరనుభావదింద ఎన్న భవద కేడు నోడయ్య

తెలుగు వచనం:
జ్ఞానము బలముచే అజ్ఞానము విడును చూడయ్య 
జ్యోతి బలముచే చీకటి విడును చూడయ్య 
సత్యపు బలముచే అసత్యము విడును చూడయ్య 
పరుషపు బలముచే అవలోహము విడును చూడయ్య 
కూడలసంగని శరణుల  అనుభావముచే, మన భవము విడును చూడయ్య!! 

వచనకర్త ఆంతర్యం :
ఎలాగైతే జ్ఞానము ఉన్న చోట అజ్ఞానము నిలవదో, దీపమున్నచోట చీకటి నిలువదో, సత్యము వ్యక్తమైన చోట అసత్యము నిలువదో, పరుశవేదిచే లోహముపై పరుషము తరగబడునో, అదే విధంగా శివశరణుల సాంగత్యముచే, వారి అనుభావముతో భవము నశించి జీవన్ముక్తి తప్పక లభిస్తుంది. 

విశ్లేషణ:

వీరశైవుల పంచాచారాలలో ఆచరమైన గణాచారము యొక్క గొప్పదనాన్ని, ప్రయోజనాన్ని ఈ వచనం చక్కగా వర్ణిస్తుంది. గణాచారమంటే శివశరణుల సాంగత్యములో జీవనాన్ని గడపడం, వారితోనే స్నేహం చేయడం, వారి సలహాలనే పాటించడం వగైరా. దీనివల్ల ఉపయోగం ఏమిటి? భవము అంటే విషయ వాంఛ (materialism) నశిస్తుందని అంటున్నారు...  ఎలా? 

"ఆరునెలలు సహవాసం చేస్తే వీరు వారవుతారు" అనే వినికిడి మనకు తెలిసిందే. మనము చేసే సాంగత్యాన్ని బట్టి మన నడవడిక ఏర్పడుతుంది. అందుకే మంచి వారితో స్నేహం చేయమంటారు పెద్దలు. 

లోకంలో చాలా విషయాలను మనస్సు జ్ఙానేంద్రియాల ద్వారా, అంటే చూపు, వినికిడి, రుచి, వాసన, స్పర్శల వల్ల గ్రహించి, వాటితో ఇష్ట- అయిష్టాలను ఏర్పరచుకుంటుంది. ఉదాహరణకు ఒక పదేళ్ళ ప్రాయందాకా ఒక పిల్లాడు తినని పుల్లారెడ్డి నేతి మిఠాయి ఒక రోజు తిన్నాడనుకుందాం. రుచి బాగా నచ్చి మనస్సుకి అప్పటినుంచి అది కావాలనిపిస్తుంది.  పదేళ్ళ వరకు మనస్సుకు తెలియనిది ఇప్పుడు కొత్తగా తెలిసి మరీ నచ్చింది.  అప్పటి నుండి వాడు అదే కావాలని అడుగుతాడు. దీనినే మనస్సుకు పట్టిన "వాసన" అంటారు. ఇక కొన్ని అలవాట్లు హద్దు మీరితే అవి వ్యసనాలుగా మారతాయి.      

మనస్సు తనకి అలవాటైన వాటిని ఇష్టపడి వాటినే కోరుకుంటుంది - దీనికి సహవాసాలు (అంటే మనము ఇతరులతో గడిపే కాలం, చేసే స్నేహం) ప్రభావం చూపుతూ ఉంటాయి. ఉదాహరణకు ఎప్పుడు సంగీతం పాడే వాళ్లతో సహవాసం చేస్తే తెలియకుండానే సంగీతంలోని రాగాలు అలవాటై పోతాయి - పది సార్లు ఒక పాట వింటే ఆ పాట నోటికి వచ్చినట్టు. మంచి అలవాటు అనుకుందాం. అలాగే ఎప్పుడూ దురదర్శనంలో ధారావాహికలకు అలవాటు పడినవారికి, ఈ లోకం పట్టక, ఆ సమయంలో అదే చేయాలనిపిస్తుంది. వాళ్ళు అందులోనే మమేకమై అందరితో అవే ముచ్చట్లు చర్చిస్తారు. మనం వాళ్ళింటికి నాలుగు రోజులు సాయంత్రం వెళ్ళామనుకుందాం. వాళ్లతో బాటు తప్పనిసరై ఆ ధారావాహికం చూస్తే, ఇక ఆ తరువాత రోజు నుండి మనింట్లో కూడా అదే పని మొదలవుతుంది.  లేని పోని కుతూహలం. అంటే లేని అలవాటుని మనస్సుకి తెచ్చిపెట్టాం - మంచిదో చెడ్డదో ఆలోచనకు వదిలేద్దాం!            
అంతేగాక కొన్ని పనులు రోజు చేస్తే మనస్సు నేర్చేసుకొని, బుద్ధి యొక్క అవసరం లేకుండానే చేయడం మొదలెడుతుంది. ఉదాహరణకి మొదటిసారి వాహనం నడిపేటప్పుడు ప్రతీ చిన్న పని అలోచించి తెలిసి చేస్తాం. ఇప్పుడు వేగం తగ్గించాలి, కాబట్టి బ్రేకు వెయ్యాలి, ఇప్పుడు గేరు మార్చాలి అని ఆలోచించి చేయాల్సి వస్తుంది. కాని కొన్నాళ్ళైన తరువాత బుద్ధి ప్రమేయం లేకుండానే స్వయంచాలకంగా (automaticగా) అన్ని జరిగిపోతాయి. అంటే మనస్సుకి అలవాటై పోయి కొన్ని నిర్ణయాలు తీసేసుకుంటుంది.   

అందుకే మనస్సుకి మనం ఇచ్చే అనుభావం (exposure) ముఖ్యం. మనం మనస్సుకి నిత్యం అలవాటు పడేలా ఇంద్రియాల ద్వారా లోపలికి ఏమి పంపుతున్నాం? -అనే  విషయం పరిశీలించాలి. మంచి విషయాలు పంపితే అవే అలవాటు పడతాయి. చెడు పంపితే అవీ అలవాటుపడతాయి! కొందరంటారు మేము పిల్లలకు అన్ని రకాల సినిమాలను చూపుతాము. మంచి చెడులు వాళ్ళు నిర్ణయించుకోగలరు. అంత కట్టడి చేయాల్సిన అవసరం లేదు అని.  ఎప్పుడో ఒకసారి ఐతే అది సరే. నిత్యం అవే చూపితే? మనస్సుకి అవి తప్పని తెలిసినా - "ఆ ఎప్పుడో ఒకసారి తప్పు చేస్తే ఫరవాలేదులే" అనే అభిప్రాయం ఏర్పడకుండా ఉంటుందని భరోసా ఇవ్వగలరా? ఉదాహరణకు గత పది సంవత్సారాలలో మనం చూసే సినిమాలవల్ల ఇప్పుడు ఒక వంద మందిని నరికేస్తే మనవాళ్ళకి తప్పు అనిపించడం లేదు. 

అందుకే "చెడు అనవద్దు, చెడు వినవద్దు, చెడు కనవద్దు" అన్నారు మన జాతి పిత. 

 ఇప్పుడు అసలు విషయానికి వద్దాం. శివశరణులతో నిత్యం సాంగత్యం చేస్తే వారు మనకు భక్తి తత్పరత నేర్పుతారు. వాళ్ళకి నిత్యం శివారాధన పూజ, శివభక్తి, వాటిపై చర్చలు, సమాజ హితం, లోక హితం కోసం చేసే పనులు,  అనుభవాలు పంచు కోవడం తప్ప ఇతరమైన విషయవాంఛలు ఉండవు. వారి అనుభావములు (experiences) మనతో పంచుకుంటారు. 

అయితే అలాంటివాళ్ళు ఇప్పుడెక్కడున్నారండి? చెప్పడానికి బానే ఉంది అంటారేమో! మన చుట్టూ ఉన్న వీరశైవులలో శివభక్తి దాగి లేదా? వారితో సహవాసము చేయలేమా? ఒక వ్యక్తి స్వయంగా చేసే పనికన్నా సామూహికంగా చేసే పనికి ఎక్కువ ఫలితం లభిస్తుంది. ఒకరిని చూసి ఒకరికి భక్తిభావం పెరిగి, భావోద్వేగంతో, తనూ ఏదో చేయాలన్న ఉత్సాహం సమూహంలో ఉండడంవల్ల కలుగుతుంది. అందుకే మనకు అనుభవగోష్ఠులు, భజనలు, ప్రవచన సభలు మొదలైన సామూహిక  వేదికలు ఏర్పరచారు. అంతేగాక ఎలాంటి కార్యం (పెళ్లి,బారసాల వంటివి) చేసినా వీరశైవులు వాటిని భగవత్సంబంధమైన కార్యంగానే చేస్తారు. భక్తిహీనులైతే తినడానికి, తాగడానికి, ఎగరడానికి చేస్తారు- అది మనకూ పాశ్చాత్యులకూ ఉండే తేడా!  ప్రతీ కార్యంలో శివభక్తే. అంటే శివశరణులు ఒకటైనప్పుడు కేవలం శివనామస్మరణ, శివాచారాలతో గడపడం మన సామూహిక జీవన విధానంగా పెద్దలు ఏర్పరచారు. అక్కడ అందరూ సమానులే, అందరు శివభక్తులే. ఉచ్చనీచాలకు తావులేదు - బీదా-గొప్పా తేడ లేదు. అహంకరించడానికి అంతకన్నా తావులేదు. ఇది కూడా శివశరణుల సాంగత్యము, గణాచారమేగదా? ఇలాంటి సామూహిక శివశరణ కార్యాలను చులకనగా చూడడం తప్పు. వాటిలో పాల్గొనక పోవడం వీరశైవులకు అపరాధమే అవుతుంది.   


శివశరణులతో నిత్యం సహవాసం చేసినప్పుడు మనకు శైవీ విషయాల పైనే మక్కువ ఏర్పడుతుంది. ఇప్పుడు మన మనస్సులోకి శివసంబంధమైన విషయాలనే పంపుతున్నాము; శరణుల సాంగత్యంలో శివమయమైన జీవనాన్ని మనస్సుకు ప్రయత్నపూర్వకంగా అలవాటు చేస్తున్నాము. కొన్నాళ్ళకు మనస్సుకు అప్రమేయంగా (automatic) శివభక్తి అలవాటవుతుంది. శివపూజ చేయమని చెప్పాల్సిన పనిలేదు; తెలియకుండానే చేసేస్తారు. పాటలువినాలనిపిస్తుంది - కాని శివస్థుతులు మాత్రమే. మంచి పదార్థము తినాలనిపిస్తుంది - శివునికి అర్పించిన తరువాత మాత్రమే. చాన్నాలైంది శ్రీశైలంలో శివున్ని చూడాలనిపిస్తుంది. దూరదర్శనం చూడాలనిపిస్తుంది -భక్తి కార్యక్రమాలు, శివుని గురించిన ఉపన్యాసాలు. ఇతరములు రుచించవు.    

శివశరణుల కరుణవల్ల మనస్సులో శివజ్ఞానము కలిగినవెంటనే పనికి మాలిన విషయములపై ఆసక్తి అనే అజ్ఞానము నశించదా? శివజ్యోతి అన్న దీపము ప్రతిష్టించబడి  మనస్సులోవ్యర్థాలోచనల చీకటి పారిపోదా? శివానందమనే సత్యం తెలిసిన వెంటనే ప్రాపంచిక సుఖాల అసత్యము పటాపంచలు కాదా? శరణుల నిత్యసావాసమనే పరుషపు(File used to sharpen knives) రాపిడిచేత మనస్సుకు పట్టిన చెడు అలవాట్ల అవలోహము/తుప్పు తరగి పోదా? ఇలాంటి అలవాట్లు ఐన తరువాత - నిత్యం శివధ్యానంలో గడిపే వానికి, విషయ వాంఛలకి దూరమైన వానికి, శివసాయుజ్యమూ, భవముల నుండి ముక్తి ఎందుకు లభించదు?        


శరణు శరణార్థి!!

12. Lokada Donka - Basavanna

కన్నడ వచనం 

ಲೋಕದ ಡೊಂಕ ನೀವೇಕೆ ತಿದ್ದುವಿರಿ ?
ನಿಮ್ಮ ನಿಮ್ಮ ತನುವ ಸಂತೈಸಿಕೊಳ್ಳಿ;
ನಿಮ್ಮ ನಿಮ್ಮ ಮನವ ಸಂತೈಸಿಕೊಳ್ಳಿ.
ನೆರೆಮನೆಯ ದುಃಖಕ್ಕೆ ಅಳುವರ ಮೆಚ್ಚ
ನಮ್ಮ ಕೂಡಲಸಂಗಮದೇವ.

తెలుగు లిపిలో 

లోకద డొంక నీవేకె తిద్దువిరి?
నిమ్మ నిమ్మ తనువ సంతైసికొళ్ళి
నిమ్మ నిమ్మ మనవ సంతైసికొళ్ళి
నెరెమనెయ దుఃఖక్కె అళువర మెచ్చ 
నమ్మ కూడలసంగమదేవ. 

తెలుగు వచనం

లోకపు వంకరలు మీరెందుకు దిద్దుతారండి?
మీ మీ తనువు సరిచేసుకోండి 
మీ మీ మనసు సరిచేసుకోండి 
పక్కింటి దుఃఖానికి ఏడ్చువారి మెచ్చడు, మా కూడలసంగమ దేవుడు!!

వచనకర్త ఆంతర్యం

ఇతరుల తప్పులను ఎంచే ముందు, మీ స్వంత విషయాలు చక్కబెట్టుకోండి. మీ తనువూ, మనస్సు సరిచేసుకుంటే లోకానికి మీవల్ల కలిగే బాధలను తీర్చినవారవుతారు. ఇతరుల దుఃఖాన్ని తమపై వేసుకొని ఎప్పుడు ఏడ్చేవారిని  దేవుడు మెచ్చడు!

విశ్లేషణ:

వ్యక్తిత్వ వికాసానికి కావలసిన అనుకూల ధృక్పదాన్ని అలవరచుకోవడం ఈ వచనం మనకు చెబుతుంది.  "తప్పులెన్నువారు తమ తప్పులెరుగరు" అన్న వేమన వాక్యమునకు ఈ వచనమే ప్రేరణేమో?

ఇతరుల తప్పులు ఎంచేముందు తనను తాను ముందు ఆత్మపరిశీలన చేసుకోవాలి, తనని తాను సరిచేసుకోవాలి అనేది బసవన్న మొదటి ప్రతిపాదన. ఎప్పుడూ లోకాన్ని నిందిస్తూ, ఫిర్యాదులు చేస్తూ, ఇతరులను దిద్దుతున్నామనుకునేవారు  తమని తాము వంచించు కుంటుంటారు (Hypocricy). కొందరు తమ వైఫల్యాలకు ఇతరులే కారణం అని భావిస్తారు అలానే నిందిస్తారు. కొందరు చెట్టుక్రిందో, అరుగుమీదో కూర్చొని దారిని పోయే వాళ్ళపై ఫిర్యాదులు, వాళ్ళైతే దేశాన్ని ఎలా నడపగలరో చర్చలు, డాంబికాలు.  కార్యాచరణ తక్కువ - తప్పులుపట్టడం ఎక్కువై ఉంటుంది వైఖరి.   
ఇలాంటి వ్యవహారం మనుష్యుల నుండి సమాజాలకు, దేశాలవరకు అందరికీ వర్తిస్తుంది. ఈ మధ్య కొన్ని దేశాలు ఇతర దేశాలపై తప్పులు మోపి వారిని సరిదిద్దుకొమ్మనడం, ఆంక్షలు విధించడం వంటివి చూస్తున్నాము; వారు చేసినవి తప్పులు కావు - ఇతరులవి తప్పులు. 

ఇతరుల దుఃఖములను తమపైకి తెచ్చుకొని ఏడ్వడం వద్దని రెండో ప్రతిపాదన. ఇక్కడ ఏడవవద్దంటే  జాలిపడవద్దని, సహాయం చేయవద్దని కాదు. ఇదివరకు "దయలేని ధర్మం అదేమిటయ్య?" అనే వచనం చూసాము; ఆ వచనంలో ఇతరుల పట్ల, అన్ని జీవుల పట్ల ఉండవలసిన దయగురించి,సహ్రుద్భావం గురుంచి బసవన్న ఉద్దేశ్యాన్ని విపులంగా చర్చించాము. కాబట్టి ఈ ప్రతిపాదనను సరిగ్గా అర్థం చేసుకోవలసి ఉంటుంది.  
కొందరు ప్రతి విషయాన్నీ ప్రతికూల ధృక్పధంతో (negative minded) ఆలోచిస్తూ ఏడవటం అలవాటు చేసుకుంటారు. ఏ విషయమైన సరే శుభవార్తైనా, ఎదో ఒక తప్పు పట్టి దోషంగా చూపించే ప్రయత్నం వాళ్ళకు తెలయకుండానే అలవాటైపోయి ఉంటుంది.  ఎవరికైనా మంచి జరుగుతుందంటే సంతోషించలేరు - అవసరం లేని కీడు తలచుకొని ఈనాటి ఆనందాన్ని దూరం చేసుకుంటారు. ఎక్కడో ఎదో చెడు జరిగితే ప్రతీవారితోఅవే ముచ్చట్లు - దానికే ప్రచారం. జరిగిన దానికన్నా వీరు చేసే ఊహాజనిత వ్యాక్యలే ఎక్కువ హాని కలిగిస్తాయి. ఈ మధ్య వార్తా ప్రసారరంగం (News Media) చేసే వ్యవహారం ఇందుకు చక్కని ఉదాహరణ.  

ఇలాంటివారు ఇంట్లో, చుట్టూ ఉండేవారికీ, వారున్న చోట వాతావరణం చాలా నిరుస్తాహంగా, నిస్తేజంగా మార్చేస్తుంటారు. వారు తమ తెలివితేటలని, శక్తిని ఇలాంటి వైఖరివల్ల వాళ్ళు  సద్వినియోగ పరచుకోలేక, ప్రతీ పనిలో వెనకబడుతూ, ఇతరులు వారి సాంగత్యాన్ని నివారించుకొనే పరిస్థితి తెచ్చుకుంటారు. ఇది మనం కొన్నిసార్లు మన చుట్టూ ఉండేవారిలో, కొన్నిసార్లు మనం పనిచేసే కార్యాలయాల్లోనూ చూస్తుంటాం. జీవితంలో మనమూ ఇలాంటి పరిస్థితిలోఉండే అవకాశం లేకపోలేదు. అటువంటి ప్రతికూల స్వభావం, మాంద్యముతో నిండిన వైఖరి (depressive attitude) కూడదని ఇక్కడ బసవన్న ప్రస్తావన - అని నా ఉద్దేశ్యం.   

ఇతరుల సమస్యలను, దుఃఖాన్ని తీర్చాలంటే మనము దుఃఖపడడమువల్ల ప్రయోజనం ఉండదు. కూర్చొని ఇతరులతో పాటు దుఃఖించడం కన్నా వారికి ధైర్యంతోసహాయ పడగలగాలి, చేయూతనివ్వగలగాలి, ప్రయత్నపూర్వకంగా వారి కష్టాన్ని నివారించగలగాలి.          

   


        

     
  

11. Naadapriya Shivanembaru - Basavanna

కన్నడ వచనం:

ನಾದಪ್ರಿಯ ಶಿವನೆಂಬರು, ನಾದಪ್ರಿಯ ಶಿವನಲ್ಲಯ್ಯ!
ವೇದಪ್ರಿಯಶಿವನೆಂಬರು, ವೇದಪ್ರಿಯ ಶಿವನಲ್ಲಯ್ಯ!
ನಾದವ ಮಾಡಿದ ರಾವಣಂಗೆ ಅರೆಯಾಯುಷವಾಯಿತ್ತು.
ವೇದವನೋದಿದ ಬ್ರಹ್ಮನ ಶಿರ ಹೋಯಿತ್ತು.
ನಾದಪ್ರಿಯನೂ ಅಲ್ಲ, ವೇದಪ್ರಿಯನೂ ಅಲ್ಲ,
ಭಕ್ತಿಪ್ರಿಯ ನಮ್ಮ ಕೂಡಲಸಂಗಮದೇವ.

తెలుగు లిపిలో :

నాదప్రియ శివనెంబరు, నాదప్రియ శివనల్లయ్య
వేదప్రియ శివనెంబరు, వేదప్రియ శివనల్లయ్య
నాదవ మాడిద రావణంగె అరెయాయుషవాయిత్తు 
వేదవనోదిద బ్రహ్మన శిరహోయిత్తు  
నాదప్రియనూ అల్ల, వేదప్రియనూ అల్ల 
భక్తిప్రియ నమ్మ కూడలసంగమదేవ!

తెలుగు వచనం :

నాదప్రియుడు శివుడందురు, నాదప్రియుడు శివుడుకాడయ్య
వేదప్రియుడు శివుడందురు, వేదప్రియుడు శివుడుకాడయ్య
నాదము చేసిన రావణునికి అర్థాయుష్షయ్యెను 
వేదము చదివిన బ్రహ్మశిరము పోయెను
నాదప్రియుడూ కాడు, వేదప్రియుడూ కాడు  
భక్తిప్రియుడు మా కూడలసంగమదేవుడు!

వచనకర్త ఆంతర్యం:    

శివుడు నాదప్రియుడని, వేదప్రియుడని భక్తిని విడిచి మాకు అవి బాగా వచ్చని అహంకారంతో తప్పులు చేస్తే అది వినాశ హేతువవుతుంది. బ్రహ్మ తల ఊడడం, రావణుని ఆయువు తరగడం ఇందుకు సాక్షాలు. భక్తిని నమ్మి వినయంతో ఉన్నవాన్ని శివుడు ఎప్పుడు ప్రీతితో చూస్తాడు. 

విశ్లేషణ:

ఈ వచనం ఒక భక్తుడు తన కర్తవ్యాన్ని మరిస్తే జరిగే పరిణామాలను హెచ్చరిస్తోంది. 

శివభక్తుడంటే ప్రపంచంలోని ప్రతీ వస్తువులో శివున్ని చూస్తాడు. అన్నింటితో సామరస్యంగా ఉంటాడు. తనకు లభించిన ప్రతిపదార్థాన్ని శివప్రసాదంగా స్వీకరిస్తాడు. ఇతరులతో పంచుకుంటాడు. ఇతర శివభక్తులపట్ల గౌరవంతో, భక్తితో ఉంటాడు. ఎప్పుడు సత్యాన్ని, ధర్మాన్ని విడువడు.          

రావణుడు ఒకనాడు మహాశివభక్తుడనిపించుకున్నాడు. భక్తి పారవశ్యంలో అతడు చేసిన సామగానానికి మెచ్చి శివుడు అతనికి ధీర్ఘాయువును, అపారమైన శక్తిని, రాజ్యాధికారాన్ని ఇచ్చాడు. అయితే రాక్షతత్వాన్ని వదులుకోలేక దుర్మార్గాలు చేయడం మొదలుపెట్టాడు. తన శక్తిని అధికారాన్ని దుర్వినియోగం చేస్తూ, ఏనాడో పొందిన వరాలు తనను కాపాడతాయని అపోహపడ్డాడు. తను మహా మేధావినని తలచి ఇతరుల హితవాక్కులను పెడచెవిని పెట్టాడు. అంతెందుకు మన బసవన్నతోనే గర్వంతో కైలసద్వారం వద్ద దూషణలతో వాదించాడు - శాపగ్రస్తుడైనాడు. భక్తి ఉండాల్సిన మనస్సులో అహంకారం చేరింది. ఇతరుల వస్తువులపై తన అధికారాన్ని చెలాయించదలిచాడు. పరస్త్రీలను అపహరించాడు. ఒక శివభక్తుడు ఎలా ఉండకూడదో అలా తయారయ్యాడు. తన వినాశనానికి తానే హేతువై తన ధీర్ఘాయువును పోగొట్టుకున్నాడు.  
శివగీతను బోధించి, చతికిలపడి ఉన్న రామున్ని శివుడే ప్రేరేపించి, తన పాశుపతాన్ని ఇచ్చి, రావణసంహారానికి శివుడే హేతువయ్యాడు. 

బ్రహ్మ తను సృష్టికర్తనని, వేదం తనచేతిలో ఉందని అహంకరించి, ఒకనాడు పరమేశ్వరున్నే ఎదురించే స్థాయికి వెళ్లి తన తల పోగొట్టుకున్నాడు. ఎంత వేదం వల్లించినా, అబద్దం ఆడిన తల తెగిపడింది.   

తప్పు చేసిననాడు ఇది వేదం వల్లించిన ముఖమా, లేక సంగీతం వల్లించిన గళమా అని పూర్వాపరాలు ఉండవు. శివుడు ఎంత కరుణామూర్తో, రుద్రుడైన నాడు అంత దాక్షిణ్యం లేకుండా శిక్షించగలవాడు.         

కర్మసిద్ధాంతాన్ని నమ్మే కొందరు ఒక కాలంలో కర్మకాండకే పెద్దపీఠ వేసి, కేవలం కర్మ చేయడం, వేదము వల్లించడం ద్వారానే కామ్యాలని తీర్చుకోవచ్చని తలచేవారు. అటువంటి వారికి దేవుని ఉనికితో సంబంధములేక నాస్తికత్వాన్ని ప్రేరేపించేవారు. బసవన్న వంటి భక్తిమార్గన్ని నమ్మేవారు అటువంటి నాస్తిక వాదాలను ఖండించారు. ఈ వచనంలో అలాంటి సూచనా కనబడుతుంది.         

కొందరు తమ వృత్తి రీత్యానో, లేక పరంపరంగా వచ్చిన నైపుణ్యాలను (skills) తమ గొప్పతనంగా భావించి, గర్వాంధకారులై ఇతరులను కించపరచే విధంగా వ్యవహరించడం చూస్తుంటాము. ఆ అధికారం వేదపఠనమే కావచ్చు, రాజ్యాధికారమే కావచ్చు, వాణిజ్యమే కావచ్చు, లేక ఏ వృత్తయినా కావచ్చు. శివభక్తి అణకువను నేర్పుతుంది. దాన్ని వదలి, తమ నైపుణ్యం శివుని కారుణ్యమని గ్రహించక అహంకరించే వారికి ఈ వచనం ఒక హెచ్చరిక. దేవుని పేరుతో మోసాలు చేసేవారికి కూడా ఇది ఇంకా పెద్ద హెచ్చరిక.  రుద్రుడు తలచిన నాడు ఏ నైపుణ్యాలు రక్షించలేవు. 
    
శివుని అనుగ్రహానికి నిజభక్తి,  అంటే అణకువ, వినమ్రతలతో కూడిన భక్తి,  ఒక్కటే మార్గము.               


   

10. Jagadagala mugilagala - Basavanna

కన్నడ వచనం:

ಜಗದಗಲ ಮುಗಿಲಗಲ ಮಿಗೆಯಗಲ ನಿಮ್ಮಗಲ!
ಪಾತಾಳದಿಂದತ್ತತ್ತ ನಿಮ್ಮ ಶ್ರೀಚರಣ!
ಬ್ರಹ್ಮಾಂಡದಿಂದತ್ತತ್ತ ನಿಮ್ಮ ಶ್ರೀಮಕುಟ!
ಅಗಮ್ಯ ಅಪ್ರಮಾಣ ಅಗೋಚರ ಅಪ್ರತಿಮ ಲಿಂಗವೇ,
ಕೂಡಲಸಂಗಮದೇವಯ್ಯ,

ಎನ್ನ ಕರಸ್ಥಲಕ್ಕೆ ಬಂದು ಚುಳುಕಾದಿರಯ್ಯ.

తెలుగు లిపిలో 

జగదగల ముగిలగల మిగెయగల నిమ్మగల 

పాతాళదిందత్తత్త నిమ్మ శ్రీచరణ!

బ్రహ్మాండదిందత్తత్త  నిమ్మ శ్రీమకుట

అగమ్య అప్రమాణ అగోచర అప్రతిమ లింగవే!

కూడలసంగమదేవయ్య, ఎన్న కరస్థలకె బందు చులకాదిరయ్య!    

తెలుగు వచనం:

జగతిమించు దివినిమించు విశ్వముమించు నీవిస్తృతి 

పాతాళము దాటునవి నీ శ్రీచరణములు, బ్రహ్మాండమును  దాటునది నీ శ్రీమకుటము!

అగమ్య అప్రమాణ అగోచర అప్రతిమ లింగమువే!

కూడలసంగమ దేవయ్య, నా కరస్థలమునకు వచ్చి చులకనైతివయ్య!

వచనకర్త ఆంతర్యం:

పరమేశ్వరా!  బ్రహ్మాండమంతా నిండుకునేవాడివే.. నీ చరణములు పాతాళముకన్నా క్రిందకు ఉంటాయి. నీ శిరస్సు ఆకాశము దాటినది. అసలు హద్దులు పెట్టలేని రూపమై, ఎవరికీ చిక్కనిదై యుండు మహాలింగమై యుండి కూడా ఈ అరచేతిలో చిక్కి చిన్నవాడివైనవా?

 విశ్లేషణ:

ఈ వచనానికి తెలుగు అనువాదము చదివేముందు బసవన్న వ్రాసిన కన్నడ వచనాన్ని కొన్ని సార్లు చదవండి. బసవన్నకు శివలింగాన్ని చూడగానే కలిగే రోమాంచము (పులకింత) మనకి ఆ పదాలలోనే కనబడుతుంది. తెలుగులో అంత చక్కగా వ్రాయలేక పోయినందుకు బాధ!     

ధ్యానం: 

ఆపాతాళనభస్థలాన్త భువన బ్రహ్మాండమావిస్పుర  

జ్యోతిస్పాటిక లింగమౌళి విలసత్పుర్నేందు వాన్తామృతైః  
అస్తోకప్లుతమేకమీశమనిషం  రుద్రానువాకాంజపన్
ధ్యాయేదీప్సిత సిద్ధయేత్ ధృవపదం విప్రోభిశమ్చేత్శివమ్   

అని రుద్రసూక్తము పొగిడే మహాలింగము గురించి అచ్చు అలాంటి వర్ణనతోనే బసవన్న ఇక్కడ ఇష్టలింగ స్వరూపాన్ని వివరించారు. రుద్రాధ్యాయనికి  ముందు ఇది ఎలాగైతే ధ్యానమంత్రమో, చాలా మంది వీరశైవులు ఈ వచనాన్ని తమ శివపూజకు ముందు ధ్యానించడానికి ఉపయోగించుకుంటారు. 

లింగమంటే ఒక రాయా? మట్టిముద్డా? 

మనకు తెలిసిన, తెలియని విశ్వములు ఎంత అనంతమో (infinite), దాన్నంతటిని మించి ఉండేది శివ లింగము. గణితశాస్త్రంలో ఉపయోగించే  అనంతములు( positive and negative infinities)  +∞ మరియు  -∞ లను దాటి ఉండే తత్వము శివుడు. ఊర్ధ్వలోకాలు, అథోలోకాలు (parallel universes in different planes) తనలో ఇముడుకొని సృష్టికర్తననుకునే వానికే అర్థంకాని మహారూపమే శివలింగము. ఆ లింగాన్ని ఈ వచనం ఎంత చక్కగా వర్ణిస్తోందో చూద్దాం.  

అగమ్యము (endless) - ఎవరికీ అంతు చిక్కనిది. బ్రహ్మవిష్ణువులకు కూడా అంతుచిక్కని మహాలింగము. విష్ణువు పాతాళము వరకూ వెళ్ళగా ఆ లింగము యొక్క మూలము తెలియక తిరిగి వచ్చాడు. బ్రహ్మ విశ్వాలన్నింటిపైకెగిరెగిరి గతిలేక వెనుదిరిగాడు. ఈ లింగానికి దేశకాల హద్దులు (time and space constraints) లేవు.   

అప్రమాణము (uncomparable) - అంటే ఉదాహరణ చూపలేనిది. అసలు ఎవరైనా చూస్తేగదా ఇలా ఉంటుంది అని చెప్పడానికి!

అగోచరము (unexplainable) - ఇంద్రియములకు, అంటే చూపు, వాసన, స్పర్శ, వినికిడి, రుచులకు అర్థంకానిది. వేదం కూడా పూర్తిగా తెలుసు అని వివరించలేనిది. ఇది అని చెప్పలేనిది. మాములు జీవులు కనిపెట్టలేనిది, అర్థంకానిది.           

అప్రతిమం (formless) - రూపము లేనిది, విగ్రహము కానిది. మనకు దర్శనమివ్వడానికి నాగాభరణుడు, నీలకంఠుడు, జటాజూటధారి, పార్వతీ సహితుడు  అయినాడు కాని, శివునికి అసలు రూపమే లేదు!! అతడు రూపరహితుడు, గుణరహితుడు, నిరాకారుడు. లింగము ఆ రూపరాహిత్యాన్ని తెలుపుతోంది.          

అందుకే శుద్ధస్పటిక (crystal) లింగమని వేదం వర్ణించింది. అంటే అంతటా వ్యాపించి ఉంటూ తన పారదర్శకత (transparency) వల్ల ఎవ్వరికి కనిపించనిది. 

అంతెందుకు మన దేహంలోనే, హృదయాన్తర్వర్తి అయి ఉంటూ అనాహటంగా మన గుండె గంట (heart beat) మోగిస్తూ, మన ప్రమేయం లేకుండానే అవయవాలకన్నింటికీ శక్తిని ప్రసరిస్తూ, శరీరాన్ని నడుపుతున్నవాడై, ప్రాణధారమై ఉన్న లింగమూర్తిని ఎలా తెలుసుకోగలం?   

అంతటి గొప్పలింగము ఇష్టలింగమై మనకు అందిందని ప్రతీసారి ఆయనను చేతిపీఠంపై ఉంచినప్పుడు ఆలోచిస్తే, ఆ శివతత్వాన్ని భావిస్తే, ఆ మహలింగాన్నిఊహించి ధ్యానిస్తే కలిగే తన్మయతవల్ల  శివపూజకు సార్థకత కల్గుతుంది. ఆ తన్మయత్వం  కలిగించడానికే ఈ వచనం. 

గురుణాదత్తమై, దీక్ష సంస్కారముచేత హృదయస్థల నివసితమై నిత్యం ముప్పూటలా అతిప్రీతితో పూజలందుకోవలసిన ఇష్టలింగమునకు ఈనాడు ఏ బీరువాలోనో, డబ్బాలోనో, గోడకు వేలాడబడే దుస్థితి వస్తుందని గ్రహించారేమో బసవన్న!!  ఆనాడే అన్నారు .. నా చేతిలోకి వచ్చి చులకనైతివయ్యా అని. 

లోకంలో ఏంతో మంది ఉన్నారు. శివపూజ చేయాలంటే ఏ గుడికో వెళ్ళాలి. పూజారులు పూజిస్తే ఆ లింగాన్ని దూరం నుండి చూడాలి. ఎప్పుడైనా ఏ గుళ్ళో నైనా దయతలిస్తే ముట్టుకోవచ్చేమో! దానికీ పెద్ద వరుసలో గంటల తరబడి నిలబడాలి. అలా జరుగుతుంది శివలింగ దర్శనం. ఇంట్లో పెట్టుకోవాలంటే వారికి భయాలు, సందేహాలు. 
అయితే  సంసారంచక్రం నుండి తరించడానికి ఒకేఒక్క మార్గమైన శివలింగాన్ని చూడడము దర్శించడము చేయాలంటే వారు నానా ప్రయాసా పడాలి.   

మరి వీరశైవులు ఎంత పుణ్యాత్ములో? పుట్టగానే, లోకంపోకడ తెలియక ముందే ఇష్టలింగధారణ చేసేస్తారు! ఎక్కడో గుడిలోగానీ దర్శించలేని  లింగాన్ని మెడలో వేసేస్తారు. శివలింగానికి రోజు తనకు తాను ఎక్కడున్నా ఏంతో ప్రీతితో పూజించుకునే అవకాశం. ఎంత అదృష్టం ఉంటే ఇంతటి అవకాశం లభిస్తుందో  ఆలోచించండి. 

ఈ అవకాశం ఉచితంగా(free గా) వచ్చిందని చులకనా? అంతటి అవకాశాన్ని జారవిడుచుకోవడం నోటివద్ద పెట్టిన అమృతాన్ని త్రోసివేయడం కాదా? 
క్షమించండి.. ఎవరినో చిన్నబుచ్చడానికి, లేక ఇతరులకు బోధించడానికి కాదు పై ప్రశ్నలు. అంతటి సాహసం చేయలేను. ఇవి ఈనాటి వీరశైవులు ఎవరికి వారు తమ మనస్సులో చేసుకోవలసిన ఆత్మపరిశీలనకు ఉపకరణాలు మాత్రమే. రేపటి వీరశైవులకు తమ అదృష్టాన్ని గుర్తు చేయడానికి కూడా పనికి వస్తాయేమో!!    

బసవన్న వంటి గురువు, సాక్షాత్ చరలింగస్వరూపుడైన జంగమయ్య అందించిన ఈ ఇష్టలింగాన్ని అరచేతిలోకి తీసుకొని, మన ప్రాణకారకుడైన ప్రాణలింగాన్నిఇష్టలింగంలోకే  ఆహ్వానించి, పై వచనంలో వివరించిన మహలింగాన్ని ఊహించి తెచ్చుకొన్న భావలింగాన్నిమనస్సులో ప్రతిష్టించుకొని, ఈ ఇష్ట, ప్రాణ, భావ లింగాలను అనుసంధానం చేసి ఒక్కసారి పులకరింతతో పూజిస్తే అంతటి మహేశ్వరుడైనా  మనకోసం స్వతహాగా చులకనై మనని చేరడా?