కన్నడ వచనాలు
37
ಸಾರ ಸಜ್ಜನರ ಸಂಗವ ಮಾಡುವುದು
ದೂರ ದುರ್ಜನರ ಸಂಗ ಬೇಡವಯ್ಯಾ
ಆವ ಹಾವಾದಡೇನು ವಿಷವೊಂದೇ, ಅಂಥವರ ಸಂಗ ಬೇಡವಯ್ಯಾ
ಅಂತರಂಗಶುದ್ಧವಿಲ್ಲದವರ ಸಂಗ
ಸಿಂಗಿ ಕಾಳಕೂಟ ವಿಷವೋ
ಕೂಡಲ ಸಂಗಮದೇವಾ'
38 ಸಾರ ಸಜ್ಜನರ ಸಂಗ ಲೇಸು ಕಂಡಯ್ಯಾ,
ದೂರ ದುರ್ಜನರ ಸಂಗವದು ಭಂಗವಯ್ಯಾ.
ಸಂಗವೆರಡುಂಟು:ಒಂದ ಹಿಡಿ, ಒಂದ ಬಿಡು,
ಮಂಗಳಮೂರ್ತಿ ನಮ್ಮ ಕೂಡಲಸಂಗನ ಶರಣರ
తెలుగు లిపిలో
సార సజ్జనర సంగవ మాడువుదు
దూర దుర్జనర సంగ బేడవయ్యా
ఆవ హావాదడేను విషవొందే, అంథవర సంగ బేడవయ్యా
అంతరంగశుద్ధవిల్లదవర సంగ
సింగి కాళకూట విషవో కూడలసంగమ దేవా
సార సజ్జనర సంగ లేసు కండయ్యా
దూర దుర్జనర సంగవదు భంగవయ్యా
సంగవెరడుంటు: ఒంద హిడి, ఒంద బిడు,
మంగళమూర్తి నమ్మ కూడలసంగన శరణర
తెలుగు వచనాలు
సకల సజ్జనుల సంగము చేయుము
దూరమెరిగి దుర్జనుల సంగము వలదయ్యా
ఏ పామైననేమి విషమొక్కటే, అటువంటి సంగము వలదయ్యా
అంతరంగశుద్ధి లేనివారి సంగమున కల్గునది కాలకూట విషమే కూడలసంగమ దేవా!
సకల సజ్జనుల సంగము చేసుకొండయ్యా
దూరమెరగు, దుర్జనుల సంగమది భంగమయ్యా
సంగమిరువిధములైయుండు: ఒకటి పట్టు, మరియొకటి విడు
పట్టు మంగళమూర్తి మా కూడలసంగని శరణుల
వచనకర్త ఆంతర్యం
మంచివారితో స్నేహము ప్రయత్నపూర్వకముగా చేయవలసినది. అంటే ప్రయత్నపూర్వకంగా చెడు సహవాసము విడువవలసినది. చెడుస్నేహము వల్ల పుట్టునది కాలకూట విషమేనని తెలియవలెను. తెలిసి తెలిసి పాముతో ఆడుకోముగదా? కూడలసంగముని నిజమైన శరణులు అతని వలెనే పవిత్రులు, నిష్కల్మషులు, మంగళప్రదులు అయి ఉంటారు. అటువంటి వారితో సహవాసము చేయాలి.
విశ్లేషణ
ఒకే పరమార్థముతో ఉన్న ఈ రెండు వచనాలను ఇక్కడ కలిపి చర్చించుకుందాము.
ఆరు నెలల సహవాసముతో వీరు వారవుతారనే నానుడి తెలుగువారందరూ వాడుతారు. ఒక మనిషి యొక్క ప్రవర్తన తన చుట్టూ ఉండే వాతావరణాన్ని బట్టి మారే అవకాశం చాలా ఎక్కువ. ఉదాహరణకు ఒక ప్రాంతం వారు ఇంకో ప్రాంతానికి మారినప్పుడు ఇతరుల ప్రభావం వారు వాడే భాషపై, ఉపయోగించే పదాలలో కేవలం కొన్ని రోజుల్లో కలగడం గమనిస్తాము. పిల్లలయితే ఇంకా ఎక్కువ - వారి స్నేహితుల సమూహంలో కలిసి తిరగడానికి తమ ఇష్టాలను కూడా ఇతరుల ప్రభావంతో మార్చేసుకుంటారు - వారి నడవడి, వస్త్రధారణ, భాష వంటివి అన్నీ మార్చేసుకుంటారు.
రాను రాను మనస్సుకు కూడా అదే అలవాటై పోతుంది. అయితే ఈ మార్పు రాను రాను సమాజం యొక్క పారంపరిక వ్యవస్థను నిత్యం ప్రభావితం చేస్తూ పద్ధతుల్ని సంపూర్ణంగా మార్చి, వారు చేసే మామూలు పనులుకూడా చేయడానికి జంకే పరిస్థితి కలిగిస్తుంది. ఒక్కసారి ఆలోచించండి. పంచ కట్టుకోవడం కొన్నివేల తరాలుగా మన సమాజంలో పాటించే పద్ధతి. మరి గత రెండు తరాలలో జరిగిన పరిణామాల వల్ల ఇప్పుడు మనలో ఎంతమందికి పంచ కట్టుకోవడం తెలుసు? పోనీ కట్టుకోవడానికి నామోషీ ఎందుకు? మన చుట్టూ ఉండే వ్యవస్థ ప్రభావమే కదా? ఒకవేళ కట్టుకుంటే వెంటనే ఎవరో ఒకరు 'ఒచ్చాడండి పూజారి' అని వెక్కిరిస్తారు; దీనికి భయపడి మనస్సు ముందుగానే వద్దని వ్యతిరేకిస్తుంది. ఈ ఉదాహరణలో ఎటువంటి మంచిచెడులు ప్రస్తావించడం లేదు. కేవలం మన మనస్సుపై మన చుట్టూ ఉండే వారి ప్రభావము యొక్క తీవ్రతను అలోచించడానికి మాత్రమే ఈ ఉదాహరణలు.
ఇప్పుడు అసలు విషయానికి వద్దాం. ఈ రెండు వచనాలలో కూడా సజ్జనుల (అంటే మంచివారి) స్నేహం చేయాలనేది మొదటి ప్రస్తావన. దుర్జనుల (అంటే చెడ్డవారి) ను పసిగట్టి వారికి దూరముగా ఉండమని రెండవ ప్రస్తావన. రెండూ ముఖ్యమే. అయినా మొదటి వచనంలో చెడ్డవారికి ఎందుకు దూరంగా ఉండాలనేది కొంచం ఎక్కువగా చెప్పబడింది. చెడ్డవారి సంగము పాముతో ఆడినంత ప్రమాదకరము అని చెప్పబడింది. చెడు సహవాసంలో ఉన్నప్పుడు మనకు జ్ఞానేంద్రియాల (కన్ను, చెవులు, ముక్కు, చర్మము, నాలుకలు) ద్వారా చెడు విషయాలే అంతరంగం లోపలికి పోతాయి. అంటే మనస్సు ఎప్పుడూ చెడు విషయాలు చూస్తూ, చెడు మాటలు వింటూ, చెడు వాతావరణంలో అవసరము లేకపోయినా స్పృశిస్తూ గడప వలసిన కర్మ. రానురాను ఇవి తప్పని అనిపించక పోవచ్చు.
ఉదాహరణకు రోజూ మద్యం తాగే పది మందితో సహవాసంలో ఉన్నారనుకోండి. కొన్నాళ్ళకి వారితో గడపడానికి వారితో కలిసి తాగడం అలవాటు కావచ్చు. లేదు నిభాయించుకున్నా, పోను పోను వారు చేసేది తప్పనే భావన తరిగి పోతుంది. ఉదాహరణకు ఇదివరకు మద్యం తాగడం సినిమాలలో ఒక ప్రతినాయకుని(villian) అలవాటుగా చూపించే వారు. ఇప్పుడు సమాజంలో మద్యంపట్ల మారిన ధృక్పదాన్ని బట్టి నాయకుడు(hero) కూడా అవసరం ఉన్నా లేకున్నా ఎప్పుడు చూసినా తాగడం చూపిస్తున్నారు; ప్రభుత్వం వారు పైనుండి హెచ్చరిక వేయాల్సి వస్తోంది. ఇలా చెడునితప్పు కాదని పొరబాటు పడడం చాలా సులభంగా తెలియకుండానే జరిగి పోతుంది, సమాజపరంగా కూడా. కొంత మంది ధృడ మనస్కులు లేకపోలేరు. మేము ఎక్కడున్నా మా మంచి పద్ధతులపై ప్రభావము లేకుండా చూసుకుంటాము అనుకునే వారు, దాన్ని పాటించే వారు కూడా. మేము కలిసి తిరిగే వారు చెడ్డ వారైనా తప్పదు; వారితో ఉండాలి అనుకునేవారు. అయితే ఇలాంటి వారూ ఒక్కసారి ఆలోచించండి - చెడుని చూస్తూ, దానిలో పాలు పంచుకోకుండా మీరు తమాయించు కున్నంతగా మీ ఇతర కుటుంబ సభ్యులు, పిల్లలు తమాయించుకోగలరని నమ్మకముతో చెప్పగలరా? అందుకే దుర్జనులకు దూరముగా ఉండమనేది. "పాము ఎటువంటిదైన విషము ఒక్కటే" అంటే ఇదే.
కర్ణుడు స్వతహాగా చాలా మంచివాడు. దాన గుణశీలుడు. మంచి చెడుల నిర్ణయం చేయగలిగిన వాడూనూ. అయితే ఇచ్చిన వాగ్దాననికి కట్టుబడి దుర్యోధనునితో స్నేహం చేయవలసి వచ్చింది. దాన్నే ధర్మంగా భావించి అతనికి తోడుగా నిలిచాడు. చెడు సహవాసంవల్ల మంచివాడైనా దుష్టచతుష్టయంలో ఒకడైనాడు. వారి కుతంత్రాలలో తనకు అవసరం లేకపోయినా పాల్గొన వలసి వచ్చింది. ఇదే "చెడు సహవాసంలో కాలకూటమే పుడుతుంద"నడంలో ఆంతర్యం. ఈ చెడు సహవాసం వల్లనే ద్రౌపది వస్త్రాపహరణ సమయంలో నోరు జారాడు. ఆ తప్పు వల్లనే శిక్షింప బడ్డాడు.
ఇక రెండవ వచనంలో సంగము రెండు విధములుగా వర్ణించారు. ఒకటి పట్టవలసిన సంగము. రెండవది విడువవలసిన సంగము. విడువవలసిన సంగము గురించి పైన చర్చించాము. మరి పట్టవలసిన సంగము తెలుసుకోవడం ఎలా? అంటే, వీరశైవులకు చాలా సులువైన సమాధానం చెప్పారు బసవన్న. శివ శరణులు శివుని అనుసరిస్తారు కాబట్టి, వారిని పట్టండని. శివుడు మంగళమూర్తి. అతనిని అనుసరించే శరణులు నియమనిష్ఠలతో, భక్తి శ్రద్దలతో, శివునికి నచ్చే విధంగా ప్రవర్తిస్తూ వీరశైవ ధర్మములైన పంచాచారములు, అష్టావరణములు పాటిస్తూ, షట్-స్థలములననుసరించి శివసాయుజ్యము చేరే ప్రయత్నంలో ఉంటారు. వారి సహవాసంలో మనము వారి మార్గమువల్ల ప్రభావితులమవుతూ, నిత్యమూ అటువంటి సంగమువల్ల వాటిని పాటిస్తూ మనస్సుకి మంచి పద్దతులను అలవాటు చేసుకుంటాము. అటువంటప్పుడు కలిగేది అందరికి శుభమే అవుతుంది. అందుకే శరణసాంగత్యము పట్టవలెనని బసవన్న ఉవాచ.
శరణు శరణార్థి !!
37
ಸಾರ ಸಜ್ಜನರ ಸಂಗವ ಮಾಡುವುದು
ದೂರ ದುರ್ಜನರ ಸಂಗ ಬೇಡವಯ್ಯಾ
ಆವ ಹಾವಾದಡೇನು ವಿಷವೊಂದೇ, ಅಂಥವರ ಸಂಗ ಬೇಡವಯ್ಯಾ
ಅಂತರಂಗಶುದ್ಧವಿಲ್ಲದವರ ಸಂಗ
ಸಿಂಗಿ ಕಾಳಕೂಟ ವಿಷವೋ
ಕೂಡಲ ಸಂಗಮದೇವಾ'
38 ಸಾರ ಸಜ್ಜನರ ಸಂಗ ಲೇಸು ಕಂಡಯ್ಯಾ,
ದೂರ ದುರ್ಜನರ ಸಂಗವದು ಭಂಗವಯ್ಯಾ.
ಸಂಗವೆರಡುಂಟು:ಒಂದ ಹಿಡಿ, ಒಂದ ಬಿಡು,
ಮಂಗಳಮೂರ್ತಿ ನಮ್ಮ ಕೂಡಲಸಂಗನ ಶರಣರ
తెలుగు లిపిలో
సార సజ్జనర సంగవ మాడువుదు
దూర దుర్జనర సంగ బేడవయ్యా
ఆవ హావాదడేను విషవొందే, అంథవర సంగ బేడవయ్యా
అంతరంగశుద్ధవిల్లదవర సంగ
సింగి కాళకూట విషవో కూడలసంగమ దేవా
సార సజ్జనర సంగ లేసు కండయ్యా
దూర దుర్జనర సంగవదు భంగవయ్యా
సంగవెరడుంటు: ఒంద హిడి, ఒంద బిడు,
మంగళమూర్తి నమ్మ కూడలసంగన శరణర
తెలుగు వచనాలు
సకల సజ్జనుల సంగము చేయుము
దూరమెరిగి దుర్జనుల సంగము వలదయ్యా
ఏ పామైననేమి విషమొక్కటే, అటువంటి సంగము వలదయ్యా
అంతరంగశుద్ధి లేనివారి సంగమున కల్గునది కాలకూట విషమే కూడలసంగమ దేవా!
సకల సజ్జనుల సంగము చేసుకొండయ్యా
దూరమెరగు, దుర్జనుల సంగమది భంగమయ్యా
సంగమిరువిధములైయుండు: ఒకటి పట్టు, మరియొకటి విడు
పట్టు మంగళమూర్తి మా కూడలసంగని శరణుల
వచనకర్త ఆంతర్యం
మంచివారితో స్నేహము ప్రయత్నపూర్వకముగా చేయవలసినది. అంటే ప్రయత్నపూర్వకంగా చెడు సహవాసము విడువవలసినది. చెడుస్నేహము వల్ల పుట్టునది కాలకూట విషమేనని తెలియవలెను. తెలిసి తెలిసి పాముతో ఆడుకోముగదా? కూడలసంగముని నిజమైన శరణులు అతని వలెనే పవిత్రులు, నిష్కల్మషులు, మంగళప్రదులు అయి ఉంటారు. అటువంటి వారితో సహవాసము చేయాలి.
విశ్లేషణ
ఒకే పరమార్థముతో ఉన్న ఈ రెండు వచనాలను ఇక్కడ కలిపి చర్చించుకుందాము.
ఆరు నెలల సహవాసముతో వీరు వారవుతారనే నానుడి తెలుగువారందరూ వాడుతారు. ఒక మనిషి యొక్క ప్రవర్తన తన చుట్టూ ఉండే వాతావరణాన్ని బట్టి మారే అవకాశం చాలా ఎక్కువ. ఉదాహరణకు ఒక ప్రాంతం వారు ఇంకో ప్రాంతానికి మారినప్పుడు ఇతరుల ప్రభావం వారు వాడే భాషపై, ఉపయోగించే పదాలలో కేవలం కొన్ని రోజుల్లో కలగడం గమనిస్తాము. పిల్లలయితే ఇంకా ఎక్కువ - వారి స్నేహితుల సమూహంలో కలిసి తిరగడానికి తమ ఇష్టాలను కూడా ఇతరుల ప్రభావంతో మార్చేసుకుంటారు - వారి నడవడి, వస్త్రధారణ, భాష వంటివి అన్నీ మార్చేసుకుంటారు.
రాను రాను మనస్సుకు కూడా అదే అలవాటై పోతుంది. అయితే ఈ మార్పు రాను రాను సమాజం యొక్క పారంపరిక వ్యవస్థను నిత్యం ప్రభావితం చేస్తూ పద్ధతుల్ని సంపూర్ణంగా మార్చి, వారు చేసే మామూలు పనులుకూడా చేయడానికి జంకే పరిస్థితి కలిగిస్తుంది. ఒక్కసారి ఆలోచించండి. పంచ కట్టుకోవడం కొన్నివేల తరాలుగా మన సమాజంలో పాటించే పద్ధతి. మరి గత రెండు తరాలలో జరిగిన పరిణామాల వల్ల ఇప్పుడు మనలో ఎంతమందికి పంచ కట్టుకోవడం తెలుసు? పోనీ కట్టుకోవడానికి నామోషీ ఎందుకు? మన చుట్టూ ఉండే వ్యవస్థ ప్రభావమే కదా? ఒకవేళ కట్టుకుంటే వెంటనే ఎవరో ఒకరు 'ఒచ్చాడండి పూజారి' అని వెక్కిరిస్తారు; దీనికి భయపడి మనస్సు ముందుగానే వద్దని వ్యతిరేకిస్తుంది. ఈ ఉదాహరణలో ఎటువంటి మంచిచెడులు ప్రస్తావించడం లేదు. కేవలం మన మనస్సుపై మన చుట్టూ ఉండే వారి ప్రభావము యొక్క తీవ్రతను అలోచించడానికి మాత్రమే ఈ ఉదాహరణలు.
ఇప్పుడు అసలు విషయానికి వద్దాం. ఈ రెండు వచనాలలో కూడా సజ్జనుల (అంటే మంచివారి) స్నేహం చేయాలనేది మొదటి ప్రస్తావన. దుర్జనుల (అంటే చెడ్డవారి) ను పసిగట్టి వారికి దూరముగా ఉండమని రెండవ ప్రస్తావన. రెండూ ముఖ్యమే. అయినా మొదటి వచనంలో చెడ్డవారికి ఎందుకు దూరంగా ఉండాలనేది కొంచం ఎక్కువగా చెప్పబడింది. చెడ్డవారి సంగము పాముతో ఆడినంత ప్రమాదకరము అని చెప్పబడింది. చెడు సహవాసంలో ఉన్నప్పుడు మనకు జ్ఞానేంద్రియాల (కన్ను, చెవులు, ముక్కు, చర్మము, నాలుకలు) ద్వారా చెడు విషయాలే అంతరంగం లోపలికి పోతాయి. అంటే మనస్సు ఎప్పుడూ చెడు విషయాలు చూస్తూ, చెడు మాటలు వింటూ, చెడు వాతావరణంలో అవసరము లేకపోయినా స్పృశిస్తూ గడప వలసిన కర్మ. రానురాను ఇవి తప్పని అనిపించక పోవచ్చు.
ఉదాహరణకు రోజూ మద్యం తాగే పది మందితో సహవాసంలో ఉన్నారనుకోండి. కొన్నాళ్ళకి వారితో గడపడానికి వారితో కలిసి తాగడం అలవాటు కావచ్చు. లేదు నిభాయించుకున్నా, పోను పోను వారు చేసేది తప్పనే భావన తరిగి పోతుంది. ఉదాహరణకు ఇదివరకు మద్యం తాగడం సినిమాలలో ఒక ప్రతినాయకుని(villian) అలవాటుగా చూపించే వారు. ఇప్పుడు సమాజంలో మద్యంపట్ల మారిన ధృక్పదాన్ని బట్టి నాయకుడు(hero) కూడా అవసరం ఉన్నా లేకున్నా ఎప్పుడు చూసినా తాగడం చూపిస్తున్నారు; ప్రభుత్వం వారు పైనుండి హెచ్చరిక వేయాల్సి వస్తోంది. ఇలా చెడునితప్పు కాదని పొరబాటు పడడం చాలా సులభంగా తెలియకుండానే జరిగి పోతుంది, సమాజపరంగా కూడా. కొంత మంది ధృడ మనస్కులు లేకపోలేరు. మేము ఎక్కడున్నా మా మంచి పద్ధతులపై ప్రభావము లేకుండా చూసుకుంటాము అనుకునే వారు, దాన్ని పాటించే వారు కూడా. మేము కలిసి తిరిగే వారు చెడ్డ వారైనా తప్పదు; వారితో ఉండాలి అనుకునేవారు. అయితే ఇలాంటి వారూ ఒక్కసారి ఆలోచించండి - చెడుని చూస్తూ, దానిలో పాలు పంచుకోకుండా మీరు తమాయించు కున్నంతగా మీ ఇతర కుటుంబ సభ్యులు, పిల్లలు తమాయించుకోగలరని నమ్మకముతో చెప్పగలరా? అందుకే దుర్జనులకు దూరముగా ఉండమనేది. "పాము ఎటువంటిదైన విషము ఒక్కటే" అంటే ఇదే.
కర్ణుడు స్వతహాగా చాలా మంచివాడు. దాన గుణశీలుడు. మంచి చెడుల నిర్ణయం చేయగలిగిన వాడూనూ. అయితే ఇచ్చిన వాగ్దాననికి కట్టుబడి దుర్యోధనునితో స్నేహం చేయవలసి వచ్చింది. దాన్నే ధర్మంగా భావించి అతనికి తోడుగా నిలిచాడు. చెడు సహవాసంవల్ల మంచివాడైనా దుష్టచతుష్టయంలో ఒకడైనాడు. వారి కుతంత్రాలలో తనకు అవసరం లేకపోయినా పాల్గొన వలసి వచ్చింది. ఇదే "చెడు సహవాసంలో కాలకూటమే పుడుతుంద"నడంలో ఆంతర్యం. ఈ చెడు సహవాసం వల్లనే ద్రౌపది వస్త్రాపహరణ సమయంలో నోరు జారాడు. ఆ తప్పు వల్లనే శిక్షింప బడ్డాడు.
ఇక రెండవ వచనంలో సంగము రెండు విధములుగా వర్ణించారు. ఒకటి పట్టవలసిన సంగము. రెండవది విడువవలసిన సంగము. విడువవలసిన సంగము గురించి పైన చర్చించాము. మరి పట్టవలసిన సంగము తెలుసుకోవడం ఎలా? అంటే, వీరశైవులకు చాలా సులువైన సమాధానం చెప్పారు బసవన్న. శివ శరణులు శివుని అనుసరిస్తారు కాబట్టి, వారిని పట్టండని. శివుడు మంగళమూర్తి. అతనిని అనుసరించే శరణులు నియమనిష్ఠలతో, భక్తి శ్రద్దలతో, శివునికి నచ్చే విధంగా ప్రవర్తిస్తూ వీరశైవ ధర్మములైన పంచాచారములు, అష్టావరణములు పాటిస్తూ, షట్-స్థలములననుసరించి శివసాయుజ్యము చేరే ప్రయత్నంలో ఉంటారు. వారి సహవాసంలో మనము వారి మార్గమువల్ల ప్రభావితులమవుతూ, నిత్యమూ అటువంటి సంగమువల్ల వాటిని పాటిస్తూ మనస్సుకి మంచి పద్దతులను అలవాటు చేసుకుంటాము. అటువంటప్పుడు కలిగేది అందరికి శుభమే అవుతుంది. అందుకే శరణసాంగత్యము పట్టవలెనని బసవన్న ఉవాచ.
శరణు శరణార్థి !!
